VO-16 Verzamelverordening 2021 - Memorie van toelichting

I. Algemeen 

Dit voorstel Verzamelverordening brengt verbeteringen aan van technische aard in de Verordening op de advocatuur. Het gaat om het herstel van onjuiste verwijzingen, verschrijvingen en taalkundige en technische onzuiverheden. Om redenen van efficiëntie wordt ervoor gekozen het herstel van het een en ander via een verzamelverordening door te voeren. 

Daarnaast is ervoor gekozen een inhoudelijke wijziging voor te stellen, namelijk de mogelijkheid voor het digitaliseren van de elektronische component van de advocatenpas. 

Aanleiding 

Het bureau van de Nederlandse orde van advocaten volgt gedurende het jaar de werking van de regelgeving in de praktijk. De inzichten vanwege gerechtelijke uitspraken, signalen uit de praktijk en voortschrijdend inzicht zijn verwerkt in het voorstel Verzamelverordening 2021. In het onderhavige voorstel zitten voornamelijk foutieve verwijzingen. 

De advocatenpas, die alle advocaten verplicht in bezit moeten hebben, wordt tot nu toe uitsluitend in fysieke vorm met een chip en een cardreader aangeboden. De veiligheid en het gebruik kan echter worden verbeterd door gebruik te maken van een zogenaamde ‘softtoken’ (een applicatie op de smartphone). Inmiddels is deze softtoken beschikbaar. De Verordening op de advocatuur is echter niet voorbereid op deze elektronische component met de advocatenpas, zodat wijziging nodig is. 

Wijzigingen in de regelgeving 

In het voorstel zijn onderdelen opgenomen die zien op tekstuele verbeteringen of op het verduidelijken zonder dat materiele wijzigingen zijn beoogd. 

Daarnaast is een inhoudelijk onderdeel opgenomen over het digitaliseren van de elektronische component van de advocatenpas. De definitie van advocatenpas wordt aangepast (een samenvoeging van de definities advocatenpas en authenticatiemiddel), zodat onder advocatenpas wordt verstaan de fysieke pas a) met chip of b) zonder chip, met softtoken (applicatie op de smartphone). Het betreft in beide gevallen daarmee een fysieke pas mét een elektronische component (fysieke chip of digitale app). 

Door het behoud van de fysieke pas met pasfoto (al dan niet met chip) blijft de huidige praktijk van gebruik voor het eenvoudiger verkrijgen van toegang tot bijvoorbeeld de rechtbank of de justitiële inrichting (vooralsnog) in stand. Deze vorm van gebruik is afhankelijk van de rechtbanken en justitiële inrichtingen, aangezien die instanties gaan over de eigen toegang. De criteria aan de hand van waarvan personen eenvoudiger worden toegelaten is aan die instellingen en geen verantwoordelijkheid van de NOvA. Om die reden kan niet worden gegarandeerd dat deze vorm van gebruik in de toekomst in stand blijft. 

Werking huidige advocatenpas (met chip en cardreader) 

De huidige advocatenpas bestaat uit een fysieke pas met pasfoto en chip en daarbij een cardreader. De door de algemene raad geselecteerde leverancier heeft een online advocatenpasportaal. In dit portaal kan een advocaat alle benodigde handelingen doen ten behoeve van de advocatenpas, zoals het aanvragen, verlengen, melden van verlies of diefstal, toekennen van machtigingen aan medewerkers. Voor de toegang tot het advocatenpasportaal moet de advocaat inloggen met zijn advocatenpas. Als hij die niet (meer) heeft, kan hij een toegangscode aanvragen bij de leverancier.  

De advocatenpas kan worden gebruikt om fysieke toegang te krijgen tot rechtbank of justitiële inrichting (afhankelijk van beleid van die instellingen) en om in te loggen op de geëigende internetdiensten (MijnOrde, Rechtspraak, Hoge Raad, Raad van State, websites van lokale orden, leverancier advocatenpas, CJIB, IND, etc.). 

Elke advocatenpas heeft een beperkte geldigheidsduur van drie of vijf jaren. Na verloop van deze duur moet een nieuwe advocatenpas worden besteld. Hetzelfde geldt in het geval van verlies of beschadiging gedurende de geldigheidsduur. 

Naast de huidige advocatenpas met chip en cardreader wordt de mogelijkheid toegevoegd van de advocatenpas met daarbij een applicatie (softtoken). 

De advocatenpas met de applicatie werkt als volgt. Om in te loggen op een internetdienst vult de advocaat zijn A-nummer in. Vervolgens krijgt de advocaat op zijn smartphone automatisch een notificatie dat er een aanmeldverzoek is. De advocaat start vervolgens de app met een pincode of - als het toestel dat toestaat - met een vingerafdruk. Vervolgens hoeft hij slechts op “akkoord” te klikken om het aanmeldverzoek af te handelen. Het systeem herkent het akkoord en logt de advocaat in. Er hoeft dus geen code (OTP via cardreader) te worden ingevoerd. Een aparte pincode/vingerafdruk om de app te openen is noodzakelijk als garantie dat het alleen de advocaat zelf is die een aanmeldverzoek accordeert. 

Voor de advocatenpas met app is het nodig dat de advocaat een smartphone ter beschikking heeft.  Als een advocaat niet direct reageert op het aanmeldverzoek, blijft deze korte tijd in de app staan. Het aanmeldverzoek heeft een beperkte geldigheidsduur, zodat oneigenlijk gebruik wordt voorkomen. 

De aanmeldverzoeken worden over internet naar de smartphone verzonden. Als de smartphone op enig moment geen internetverbinding zou hebben, dan biedt de app nog steeds een volwaardig authenticatiemiddel. De app genereert namelijk iedere halve minuut een nieuw nummer en toont dat op het scherm (na het invoeren van de pincode). Dit nummer kan handmatig worden ingetikt in het inlogscherm als OTP. In dat geval functioneert de app hetzelfde als de traditionele advocatenpas en card-reader in één. Zodoende is de app altijd te gebruiken, ongeacht of deze een werkende internetconnectie heeft. 

De app is niet specifiek voor de Nederlandse orde van advocaten ontwikkeld. De app heeft daardoor geen NOvA-huisstijl, NOvA-kleuren of andere herkenbare kenmerken. 

De procedure voor het aanvragen van de advocatenpas met applicatie is nagenoeg gelijk aan die van de huidige advocatenpas met chip. De app zelf is voor iedereen te downloaden in de appstore. Voor het daadwerkelijk gebruik van de app is echter een activeringscode nodig, die de leverancier na bestelling verstrekt. De activeringscode is een strikt persoonlijke code die in persoon wordt uitgereikt aan de advocaat. 

 
In het geval van verlies van de smartphone kan een vervangende activeringscode worden aangevraagd om de app op een andere smartphone te installeren. De oude activeringscode wordt daarbij ongeldig gemaakt.  

De advocatenpas met chip blijft bestaan, maar de advocaat moet wel een keuze maken. Een advocaat mag niet tegelijkertijd beschikken over een advocatenpas met chip én een advocatenpas met app. Als dit anders zou zijn wordt mogelijk misbruik in de hand gewerkt. Een tweede middel zou aan anderen, bijvoorbeeld een secretaresse, kunnen worden afgegeven. Bij de aanschaf van de ene advocatenpas (bijvoorbeeld chip) wordt het eventueel op zijn naam staande andere middel (in dit voorbeeld de app) ongeldig gemaakt. Bij elke aanschaf kan de advocaat weer een nieuwe keuze maken voor de chip met cardreader of voor de app. 

Een medewerker van de advocaat kan eveneens de app aanschaffen, als alternatief voor een gemachtigdenpas. Een gemachtigdepas is een advocatenpas zonder een pasfoto en CCBE-logo. 

Ook een gemachtigde mag slechts over één gemachtigdepas (chip of app) tegelijkertijd beschikken. Wanneer de gemachtigde de app aanvraagt, wordt daar géén fysieke pas bij geleverd omdat die voor een gemachtigde geen functie heeft. Een gemachtigde heeft dus ofwel een pas met chip, ofwel de app. 

De advocatenpas (met chip of app) is een authenticatiemiddel. Dat wil zeggen dat de functie ervan is om aan te tonen dat degene die dat middel gebruikt ook degene is die is gerechtigd om in te loggen. Deze authenticatie staat los van de autorisatie (welke diensten mag iemand wel en niet benaderen). Daarvoor is een apart mechanisme ingericht dat in werking treedt nadat iemand is ingelogd, ongeacht of die inlog met een advocatenpas met chip of met de app is gedaan. De keuze voor het ene of het andere authenticatiemiddel heeft daarom geen enkele invloed op het verstrekken en benutten van machtigingen die aan een advocatenpas met chip of app zijn gekoppeld. 

Advocaten waarvan de verloopdatum van hun huidige advocatenpas nog niet is bereikt, kunnen de app aanschaffen en kiezen voor een volledige nieuwe geldigheidsperiode of (tegen gereduceerd tarief) voor dezelfde geldigheid als de huidige advocatenpas. In beide gevallen wordt de chip op de huidige advocatenpas ongeldig gemaakt. Indien gekozen wordt voor een geheel nieuwe geldigheidsperiode vindt géén restitutie plaats van de resterende geldigheidsperiode van de huidige advocatenpas. 

Een advocatenpas met applicatie werkt bij schorsing of schrapping van een advocaat hetzelfde als de huidige advocatenpas met chip. In dat geval wordt immers de autorisatie van de token ingetrokken. De advocaat met een advocatenpas met chip die wordt geschorst of geschrapt moet de advocatenpas met chip inleveren. Datzelfde geldt voor de advocatenpas met app. Een advocaat die hieraan geen gevolg geeft zou de advocatenpas kunnen gebruiken om oneigenlijk eenvoudig toegang te verkrijgen tot de rechtbank of justitiële inrichting. Dat is onwenselijk. Het gebruik van de fysieke advocatenpas voor eenvoudige toegang wordt daarom besproken met de rechtbanken en justitiële inrichtingen. 

De wijzigingen van de Verordening zijn, met vergelijk met de huidige tekst, als volgt. 

(A) Artikel 1.1 wordt als volgt gewijzigd:  

(B) Artikel 2.19b wordt als volgt gewijzigd:  

(C) Artikel 3.16, eerste lid, wordt als volgt gewijzigd:  

(D) Artikel 3.22 wordt als volgt gewijzigd:  

(E) Artikel 6.13 wordt als volgt gewijzigd:  

(F) Artikel 6.14 wordt als volgt gewijzigd:  

(G) Artikel 6.15 wordt als volgt gewijzigd:  

(H) Artikel 6.16 wordt als volgt gewijzigd:  

(I) Artikel 6.17 wordt als volgt gewijzigd:  

(J) Artikel 6.17a wordt als volgt gewijzigd:  

(K) Artikel 8.3 wordt als volgt gewijzigd:  

Administratieve lasten 

De prijzen van de advocatenpas met chip/cardreader zijn eind 2018 vastgesteld en gelden tot en met november 2023. Daaraan is nu toegevoegd de prijzen voor de advocatenpas met app. Deze prijzen, exclusief btw, worden bij de advocaat in rekening gebracht. De prijzen zijn als volgt. 

Tabel 1: De prijzen (excl. BTW) voor de advocatenpas (prijzen onder voorbehoud) 

Adviezen 

De algemene raad heeft adviezen ingewonnen bij de raad van advies en de adviescommissie regelgeving op grond van de Advocatenwet en Verordening op de advocatuur. Daarnaast is de dekens verzocht een toezicht- en handhaafbaarheidstoets uit te voeren. 

Het oorspronkelijke voorstel waarover advies is gevraagd bevatte een iets andersluidend voorstel, namelijk dat naast de advocatenpas met chip/ cardreader alleen een app werd aangeboden (dus zonder fysieke pas). Omdat de app niet geschikt is om te tonen bij het betreden van de rechtbank, kon in het oorspronkelijke ontwerp de advocaat er bij aanschaf van de app voor kiezen om ook een ‘toegangspas’ te bestellen. Dit is een pas die niet kwalificeert als advocatenpas, en daarom niet was opgenomen in de Verordening op de advocatuur. Deze toegangspas zou dan alleen als service worden aangeboden aan advocaten met de app. Op deze toegangspas zou geen chip aanwezig zijn om in te loggen, maar wel een pasfoto van de advocaat. Hiermee kan de advocaat eenvoudiger toegang krijgen bij de rechtbank of een justitiële inrichting. Na ontvangst van de adviezen is ervoor gekozen het ontwerp aan te passen in die zin dat altijd een fysieke pas aanwezig is met pasfoto. De toegangspas (feitelijk de pas zonder chip met app) heeft daarmee wel een status gekregen in de verordening. Ook is daarmee tegemoet gekomen aan de knelpunten die bij de toezicht- en handhaafbaarheidstoets naar voren zijn gekomen. 

De adviezen waren als volgt. 

Raad van advies 

De Raad van Advies heeft gereageerd op de adviesaanvraag en aangegeven: 

“de voorgestelde wijzigingen zijn zeer technisch en hangen samen met optimalisering van de gebruiksvormen en voorwaarden van de advocatenpas. De wijzigingen alsmede de overwegingen lijken volgens de RvA zeer plausibel, maar het lijkt geen zaak voor de RvA om hier inhoudelijk over te adviseren. De RvA ziet om die reden af van advisering.” 

Adviescommissie regelgeving 

De adviescommissie regelgeving heeft enkele vragen gesteld. Allereerst de vraag waarom een fysieke advocatenpas in gebruik blijft als oneigenlijk gebruik mogelijk is – en als knelpunt wordt ervaren – bij het niet-inleveren van de fysieke pas door een geschorste of geschrapte advocaat. 

In de afweging is ervoor gekozen voor nu slechts het digitaliseren van de advocatenpas mogelijk te maken.  Het gebruik van de fysieke advocatenpas voor eenvoudige toegang wordt besproken met de rechtbanken en justitiële inrichtingen. 

Een tweede vraag ging over de splitsing tussen de huidige advocatenpas in advocatenpas nieuwe stijl en toegangspas. De toegangspas kwalificeert niet als de advocatenpas als bedoeld in de Verordening op de advocatuur. Die pas dient om "eenvoudige toegang te krijgen bij de rechtbank of een justitiële inrichting." De app is niet geschikt om te tonen bij het betreden van de rechtbank. De adviescommissie stelde de vraag of de toegangspas, nu die niet kwalificeert als advocatenpas, niettemin kan dienen als formele toegang tot de gerechten en justitiële inrichtingen. De toegangspas is immers niet in de definitiebepaling van de Verordening opgenomen. Indien die de status heeft om toegang tot de gerechten en justitiële inrichtingen te krijgen werd gemeend dat die als zodanig in de definitiebepaling een plek zou moeten krijgen. 

Naar aanleiding van deze vragen is ervoor gekozen het ontwerp aan te passen in die zin dat de fysieke pas verplicht blijft, ook bij gebruik van de app. Die fysieke pas met app kwalificeert wel als advocatenpas, waardoor deze wel in de definitiebepaling een plek heeft verkregen. 

Toezicht en handhaafbaarheidstoets 

De dekens hebben een toezicht- en handhaafbaarheidstoets uitgevoerd. Daaruit is het volgende ingebracht: 

Als eerste achten de dekens vanuit het toezicht- en handhavingsopzicht het verdwijnen van de fysieke pas niet wenselijk. Aangegeven is dat de hoedanigheid van een advocaat, zo nodig, moet kunnen worden aangetoond. De dekens vinden dat een fysieke pas bij gebruik van de app alsnog verplicht moet blijven.  

Naar aanleiding van deze opmerking, alsmede die van de adviescommissie regelgeving, is het ontwerp aangepast zodat de fysieke pas verplicht blijft, ook bij gebruik van de app. 

Als tweede is geconstateerd dat is opgenomen dat bij schorsing/ schrapping de advocatenpas moet worden ingeleverd bij de deken. De dekens adviseren dat ook op te nemen ten aanzien van de toegangspas. Ook al is de app bij schorsing/schrapping geblokkeerd, met die toegangspas kan de advocaat immers toch toegang krijgen tot bijvoorbeeld de rechtbank. 

Naar aanleiding van deze opmerking, alsmede die van de adviescommissie regelgeving, is het ontwerp aangepast, zodat ook voor de fysieke pas naast de app geldt dat die moet worden ingeleverd bij schorsing/ schrapping. 

Als derde geven de dekens mee dat toegang tot justitiële inrichtingen kennelijk eenvoudiger mogelijk is en dat dit reden is daarover afspraken te maken. 

Deze opmerking zal worden opgevolgd; het gesprek hierover zal worden gevoerd. Daarbij wordt opgemerkt dat justitiële inrichtingen over het eigen beleid voor eenvoudiger toegang gaan. Het is aan hen welke criteria een inrichting of rechtbank hanteert voor het toelaten van personen die claimen advocaat te zijn. De NOvA draagt hiervoor geen verantwoordelijkheid. Overigens is een digitale verificatie daarbij meer zeker dan de fysieke verificatie. 

Tijdspanne 

Het voornemen is de Verzamelverordening 2021 in werking te laten treden met ingang van 1 januari 2022. Daarmee wordt aangesloten bij de vaste verandermomenten van regelgeving (1 januari -1 juli). Om deze reden wordt dit voorstel geagendeerd voor de vergadering van het college van afgevaardigden van 30 november 2021. 

Interne en externe communicatie 

Na vaststelling wordt de Verzamelverordening gepubliceerd in de Staatscourant. Voorts wordt hieraan aandacht gegeven in de Orde-nieuwsbrief en op de website van de Nederlandse orde van advocaten. Daarnaast zal de Verzamelverordening ter kennis worden gebracht aan de minister voor Rechtsbescherming. 

II. Artikelsgewijze toelichting  

Artikel 1 

Wijzigt de Verordening op de advocatuur. 

Onderdeel A (artikel 1.1) 

Een authenticatiemiddel is een voorziening om de gebruiker in een online-omgeving met een grote mate van zekerheid en betrouwbaarheid te kunnen identificeren tijdens het inloggen op bepaalde beveiligde internetdiensten van de Nederlandse orde van advocaten en zijn ketenpartners. De advocatenpas (het authenticatiemiddel) is een persoonsgebonden fysieke pas met pasfoto en CCBE-logo met ofwel een chip, ofwel zonder chip met applicatie.  

De advocatenpas met chip genereert, na het invoeren van een geheim te houden pincode, in combinatie met een cardreader, een eenmalig wachtwoord (one time password, ofwel OTP). Deze moet worden invoert bij de internetdienst. De advocatenpas zonder chip met app autoriseert door het akkoord geven via de app na invoeren van de pincode of vingerafdruk. 

Alleen advocaten kunnen een advocatenpas aanvragen. Voorts kunnen advocaten onder diens verantwoordelijkheid een advocatenpas aanvragen voor medewerkers en daaraan machtigen verlenen (gemachtigdepas). 

Onderdeel B (artikel 2.19b) 

Dit onderdeel regelt een wetstechnische onvolkomenheid. 

Onderdeel C (artikel 3.16) 

Artikel 3.16 regelt de toelating tot de beroepsopleiding advocaten. In het eerste lid is geregeld dat de stagiaire zich voor of bij aanvang van de stage inschrijft bij de uitvoeringsorganisatie, via de Nederlandse orde van advocaten. De Nederlandse orde van advocaten fungeert als intermediair, zodat de Nederlandse orde van advocaten direct op de hoogte is welke personen deelnemen aan de beroepsopleiding en deze om administratieve redenen te kunnen volgen. 

Als een stagiaire voorafgaand aan de aanvang van de beroepsopleiding de basistest heeft afgelegd, legt hij bij de inschrijving, doch uiterlijk voor aanvang van de beroepsopleiding hiervan een bewijsstuk over. 

In de praktijk is het voor stagiaires onduidelijk aan wie dit bewijsstuk moet worden overgelegd; aan de uitvoeringsorganisatie of aan de Nederlandse orde van advocaten. Met de wijziging van artikel 3.16 wordt duidelijkheid gegeven over aan wie het bewijsstuk mag worden overgelegd: aan de algemene raad. 

Onderdeel D (artikel 3.22) 

Artikel 3.22 regelt het toelaten van een stagiaire die is geschrapt op grond van artikel 8c, eerste lid, aanhef en onderdeel c, van de Advocatenwet tot een toets in de nog niet behaalde examenonderdelen. 

In artikel 3.22, tweede lid, onderdeel a, wordt nog verwezen naar de vrijstelling als bedoeld in artikel 3.18, eerste lid. In artikel 3.18 was geregeld dat de algemene raad op schriftelijk verzoek van de stagiaire geheel of gedeeltelijk vrijstelling kan verlenen van de verplichting tot het deelnemen aan onderwijsonderdelen. Artikel 3.18 is met de inwerkingtreding van de Verzamelverordening 2020 komen te vervallen. De kwaliteit van wet- en regelgeving vergt dat voornoemde onvolkomenheid wordt hersteld. 

Onderdeel E (artikel 6.13) 

Bij de uitoefening van zijn praktijk wordt regelmatig van de advocaat verlangd dat hij bij internetdiensten de inlog autoriseert. Dit kan aan de hand van de advocatenpas met chip, in combinatie met een cardreader, of via de geactiveerde app op de smartphone. Een advocaat moet daarom beschikken over een geldige advocatenpas. 

Onderdeel F (artikel 6.14) 

Voor medewerkers, secretaresses, chefs de bureau of kantoordirecteuren, die namens de advocaat bepaalde (online) handelingen mogen verrichten, kan de advocaat een advocatenpas voor gemachtigden (“gemachtigdenpas) of de geactiveerde app op de smartphone aanvragen. Beide opties betreffen een authenticatiemiddel dat uitsluitend geschikt is voor toegang tot bepaalde internetdiensten. De gemachtigdenpas heeft geen pasfoto. 

De advocaat kan vervolgens machtigingen toevoegen of later intrekken op die onder zijn verantwoordelijkheid aangevraagde advocatenpassen. Als een gemachtigde niet langer voor een advocaat werkt, zal de advocaat de machtiging moeten intrekken. De leverancier kan dan maatregelen nemen om te voorkomen dat de persoon die niet langer gemachtigd is handelingen namens die advocaat uitvoert. De (voormalig) gemachtigde kan wel zijn eigen pas behouden indien hij ook gemachtigd is door een andere advocaat van wie die machtiging blijft gelden of wanneer hij van werkgever verandert en daar direct weer gemachtigd wordt door één of meer advocaten. 

Voor een advocatenpas voor een advocaat of een gemachtigde is een vergoeding verschuldigd aan de leverancier, op basis van een overeenkomst. De algemene raad heeft met de leverancier afspraken gemaakt over de hoogte van de vergoedingen. 

Onderdeel G (artikel 6.15) 

In verband met de positie van een advocaat is het van belang dat hij het verlies van een authenticatiemiddel snel rapporteert, zodat maatregelen genomen kunnen worden tegen misbruik. 

De advocaat wordt in de uitoefening van zijn praktijk gehinderd als deze middelen vermist, beschadigd of anderszins niet bruikbaar zijn. Daarom is het van belang dat hij de leverancier in dergelijke gevallen informeert en een vervangend nieuw middel aanvraagt. Aan de nieuwe verstrekking zijn mogelijk kosten verbonden. De leverancier kan de advocaat hierover informeren. 

De informatieplicht geldt ook voor vermiste, gestolen of beschadigde advocatenpassen die onder de verantwoordelijkheid van de advocaat is aangevraagd ten behoeve van gemachtigden. 

Onderdeel H (artikel 6.16) 

De algemene raad heeft tot taak een of meer geschikte leveranciers te selecteren. Het tweede lid bevat een grondslag om nadere regels te stellen. Op dit moment is Quo Vadis de enige geselecteerde leverancier van de authenticatie- en identificatiemiddelen. Zie onder meer https://advocatenpas.advocatenorde.nl. 

Onderdeel I (artikel 6.17) 

De algemeen secretaris deelt informatie over de hoedanigheid van de advocaat met de leverancier of leveranciers. Hiermee wordt misbruik van de advocatenpas door degenen die geen advocaat (meer) zijn voorkomen. Het informeren van de leveranciers geschiedt in het geval van schrapping of doorhaling van het tableau en ook bij schorsing in de uitoefening van de praktijk van een advocaat. In deze gevallen is de desbetreffende persoon niet langer bevoegd de titel van advocaat te voeren. 

Onderdeel J (artikel 6.17a) 

Gedurende de schorsing in de uitoefening van de praktijk mag de advocaat de titel van advocaat niet voeren (zie de artikelen 16, 48, zevende lid, 60ac, tweede lid, en 60b, vijfde lid, van de Advocatenwet). Ter voorkoming van misbruik dient de advocatenpas op de datum waarop de schorsing ten uitvoer wordt gelegd in bewaring te worden gegeven bij de deken. Na het verstrijken van de duur van de schorsing krijgt de advocaat zijn advocatenpas terug. 

Het inleveren van de advocatenpas van een persoon die als advocaat, al dan niet op eigen verzoek, van het tableau is geschrapt of doorgehaald, en ook het inleveren van een gemachtigdepas, geschiedt via civielrechtelijke weg. De Advocatenwet biedt immers geen grondslag om in de verordening verplichtingen vast te leggen van personen die geen advocaat (meer) zijn. 

Onderdeel K (artikel 8.3) 

De verwijzing naar artikel 3.2, tweede lid, is onjuist. Artikel 3.2 heeft geen tweede lid (meer). Ook de verwijzing naar artikel 4.7, vierde lid, is onjuist. Dit moet zijn een verwijzing naar de vrijstelling in artikel 4.7, vijfde lid. De kwaliteit van wet- en regelgeving vergt dat voornoemde onvolkomenheid wordt hersteld. 

Artikel 2 

Dit artikel regelt de inwerkingtreding. Er is voor gekozen de datum van inwerkingtreding in de Wijzigingsverordening te regelen omwille van de inzichtelijkheid. 

Artikel 3 

Dit artikel regelt de citeertitel.